Từ Andromeda đến Android 12L, cuộc hành trình thiết kế phần mềm cho Surface Duo!
Surface Duo không phải là 1 chiếc điện thoại khá thành công, thế nhưng sau 2 thế hệ thì ít nhất là người dùng cuối cũng đã đón nhận nó theo 1 cách tích cực hơn rất nhiều. Chiếc Surface Duo 2 đã thực sự chứng minh tính hữu dụng của nó, ít nhất là từ mặt cấu hình thực tế cho đến phần mềm. Cái quan trọng nhất là phần mềm, đương nhiên rồi, bởi vì ngày trước, Microsoft đã từng có định hướng hoàn toàn khác cho nó.
Từ AndromedaOS...
Nếu như bạn đã từng nghe tin đồn về không chỉ một, mà là hai chiếc điện thoại flagship thực sự sau Lumia 950, thì chắc chắn chiếc điện thoại mang thương hiệu Surface sẽ nằm trong số đó. Sau Lumia 950, Microsoft định ra mắt 2 chiếc điện thoại cao cấp, một chiếc là Lumia 960, vốn được lấy cảm hứng từ chiếc HTC One M8, và hai, đó là chiếc điện thoại 2 màn hình mang thương hiệu Surface.
Thời đấy, tin đồn về chiếc Surface Andromeda nhiều như lá mùa thu. Chiếc máy được đồn sẽ chạy trên hệ điều hành AndromedaOS, một phiên bản Windows tùy chính được định hướng cho việc ghi chú nhanh, bởi vì tiền thân của Andromeda chính là Microsoft Courier, một trong những chiếc điện thoại gập được demo cùng với hình ảnh concept của chiếc điện thoại cụ tổ của Galaxy Fold do Samsung Demo.
Andromeda thực sự rất khác so với những gì mà chúng ta biết tới về những chiếc điện thoại Lumia. Nó đã hoàn toàn khác biệt ngay từ màn hình khóa, khi mà màn hình khóa của nó được đặt dọc theo góc phải của màn hình, và nó cũng sẽ được mường tượng theo cách mở màn hình của chiếc Surface Andromeda này.
Thế nhưng điều đó không phải là thứ khác biệt duy nhất. Phiên bản Windows 10 chạy trên AndromedaOS không hoàn toàn là một phiên bản Windows Phone hay Windows 10 Mobile, mà nó là phiên bản được gọi là Windows Core OS (WCOS). Windows Core OS là một phiên bản Windows 10 được xây dựng lại hoàn toàn từ đầu với kiến trúc tập lệnh hoàn toàn mới, vốn là cái gốc mà đã tạo nên hệ điều hành Windows 10X.
Windows CoreOS không thể sử dụng cái gốc của Windows 10 hay 10 Mobile, bởi vì khác với Windows 10 hay 10 Mobile là những cái hệ điều hành truyền thống được chạy trên phần cứng truyền thống, thì Windows Andromeda được chạy trên phần cứng được thiết kế riêng cho nó, và sẽ chỉ chạy trên đó từ đó trở đi.
Microsoft cũng phải thiết kế một bộ giao diện làm sao để thích ứng với hệ thống tập lệnh linh hoạt hoàn toàn mới của Windows CoreOS hay Andromeda, và họ gọi chúng là Composable Shell (hay CShell). CShell mới sẽ giúp cho việc tối ưu các thiết bị phần cứng linh hoạt, thực sự là ý tưởng để Microsoft có thể tạo nên một hệ điều hành "Windows duy nhất" với trải nghiệm đồng nhất trên toàn bộ thiết bị, với các tập lệnh có thể thay đổi để phù hợp cho các đơn vị phần cứng mới mà không cần phải thiết kế lại từ đầu.
Thế nhưng điều này không thể là không có những khó khăn nhất định cho Microsoft. Bản thân Windows Core OS hãng đã phải phát triển đi phát triển lại hoàn toàn từ đầu, cộng thêm với việc đó là phải phát triển cho liên tục rất nhiều thiết bị phần cứng, khiến cho việc tối ưu hóa gặp khó khăn cực kì lớn. Windows Core OS ban đầu được định hướng như 1 phiên bản "all-in-one" của Windows 10 với Live tiles và giao diện cuốn sách, xong lại phát triển theo định hướng mà đã tạo nên Windows 10X. Việc phát triển các đơn vị phần mềm, driver và đủ các thể loại giao diện đã khiến cho Windows Core OS đã chậm tiến độ cho tới cuối năm 2017.
Đây là thời điểm mà Microsoft đã nhận ra rằng họ đã gần như không còn chút hy vọng nào cho mảng thiết bị di động, khi trước đó họ đã gần như bán sạch mảng thiết bị di động của Nokia do họ sở hữu cho một startup Phần Lan tên là HMD Global, với sự giúp sức của công ty gia công điện thoại Đài Loan FIH thuộc Foxconn. Cùng năm đó những chiếc điện thoại Nokia tái xuất thị trường, còn Microsoft thì đã không còn mặn mà gì cho Windows 10 Mobile nữa.
... đem đến trải nghiệm của một cuốn sách cho một chiếc điện thoại đa màn hình...
Chiếc điện thoại mà Microsoft định giới thiệu có hệ thống phần cứng tương tự những chiếc flagship đầu bảng của các hãng Android tại thời điểm đó. Nó có 1 cụm camera lồi, với 6GB RAM, với năm 2015- 2016 thì thế là rất nhiều khi những chiếc điện thoại Android hay thậm chi chính Lumia cũng chỉ có 4GB RAM, có 2 màn hình giống như Duo, và chạy trên vi xử lí Snapdragon 835, sau là 845. Nó có thiết kế hoàn toàn là kim loại nguyên khối.
Về khoản phần mềm, nó được chạy trên cái gọi là hệ điều hành Windows CoreOS hay Andromeda như mình đã nói ở trên. Thế nhưng có một thứ mà chỉ riêng dòng Andromeda OS mới có đó là Polaris. Polaris là các đơn vị phần mềm giúp "giả lập" trải nghiệm của hệ điều hành Windows 10 truyền thống. Khác với Microsoft Continuum, Polaris đem một trải nghiệm cực kì Windows 10 chứ không nửa mùa như Continuum trên Windows 10 Mobile. Nói cách khác, là bạn sẽ đem trải nghiệm sử dụng của cả một chiếc PC trong túi. Không rõ là liệu nó có hỗ trợ các ứng dụng truyền thống hay không, nhưng khả năng cao là không.
Cụm camera 12MP của con Andromeda khá lồi, nên Microsoft phải làm lõm một phần vào để giúp cho trải nghiệm phần cứng trở nên liền mạch khi đem khả năng gập 360 độ. Chiếc Surface Slim Pen vốn dĩ là được thiết kế để có thể gắn vào chiếc Surface Andromeda này, giống như những gì đã làm với chiếc Surface Duo 2.
Thế nhưng, sự chậm trễ trong việc xây dựng bộ phần mềm cho con máy này đã giết chết Andromeda. Microsoft đã hủy bỏ hoàn toàn dự án này vào năm 2018, đưa team phát triển Andromeda từ WCOS sang Windows 10X, và cuối cùng là hợp nhất trở lại để phát triển Windows 11 như ngày hôm nay. Nhưng team phát triển phần cứng cho Andromeda thì vẫn muốn ra mắt chiếc Andromeda này vì họ đã gắn bó với nó suốt 3 năm trời rồi.
Và thế là chúng ta có Surface Duo.
... rồi đến Project Epsilon và hoàn thiện trải nghiệm liền mạch của Surface Duo với Android.
Ước muốn của họ đã được Microsoft chấp thuận, bằng cách đồng ý cho ra mắt chiếc Surface Duo này với Android. Thế nhưng cái tên Andromeda sẽ không được tồn tại nữa, và dự án này đã đổi tên thành Project Epsilon. Điều này giúp mọi người biết rằng họ đã "bình cũ rượu mới" lại dự án, và đồng thời giúp cho con mắt soi mói của các leaker không thể chạm đến con Duo.
Microsoft cũng phải thiết kế lại các driver như cảm ứng hay UEFI từ Android sang Windows, vốn dĩ là một công việc không hề dễ dàng. Chiếc Surface Duo bản thử nghiệm có driver cực kì thiếu ổn định, khiến cho Panos Panay không thể demo nó trước công chúng vào năm 2019. Phiên bản Android 10 đó cũng phải được làm lại hoàn toàn, và đồng thời cũng làm lại luôn thiết kế của Surface Duo. Họ đã bỏ đi camera ngoài, "nâng cấp" vỏ từ kim loại sang kính.
Đội ngũ phát triển phần mềm Android cho Duo vốn dĩ được Microsoft thuê ngoài, và dần sáp nhập team này trở thành 1 phần của Microsoft. Đấy là lí do tại sao phiên bản Surface Duo đời đầu có bộ phần mềm khá thiếu ổn định, vì team đó còn trẻ và chưa có kinh nghiệm. Dần thì họ đã khắc phục được, và biến Duo 2 trở nên hoàn thiện hơn.
Phiên bản Surface Andromeda vốn dĩ có màn hình cong về 1 phía như cuốn sách, thứ mà chúng ta được thấy đã trở lại trên chiếc Duo 2 vào năm 2020. Họ cũng lắng nghe trải nghiệm người dùng như nhảy vọt từ Snapdragon 855 lên Snapdragon 888 cho chiếc Duo 2, làm lại bộ khung và đem trở lại cụm 3 camera như flagship. Tuy không thể nào mà có được những gì mà họ ước là có, nhưng ít nhất thì team Surface cũng có thể vỗ ngực tự hào về sản phẩm của họ.
Tương lai của Surface Duo.
Hiện tại thì chúng ta chưa có quá nhiều thông tin về chiếc Surface Duo 3, nhưng có vẻ Microsoft đang có một hướng khác. Trong tương lại Surface Duo 3 hoặc 4 sẽ có thiết kế đồng nhất 1 màn hình, nhưng sẽ có khả năng sử dụng bản lề 360 độ như những thế hệ tiền nhiệm. Giới hạn của công nghệ đã không cho phép họ làm vậy trên Duo 1 và 2, nhưng có thể sẽ là Duo 3 khi Microsoft đã lùi ngày ra mắt của Duo 3 từ 2022 sang 2023.
Hãng sẽ vẫn trang bị bộ phần cứng mới nhất cho mình. Còn về mặt phần mềm, Duo 3 sẽ chạy trên hệ điều hành có thể là "Android 13L" vì Google đang dần tối ưu cho điện thoại có màn hình linh hoạt. Surface Duo 3 sẽ không có bản lề kiểu cố định vài góc, vì bản thân 1 và 2 đã sử dụng kiểu bản lề linh hoạt như Galaxy Fold.
Nói chung vẫn còn quá sớm, nhưng với những gì mà Microsoft đang làm với Android và Windows 11, chúng ta có quyền hy vọng vào trải nghiệm của họ trên chiếc Duo mới.
Tham khảo: Windows Central
