Việt Nam sẽ trở thành "công xưởng" mới của thế giới khi Apple, Google và Xiaomi tiến công?

Nhà máy Xiaomi tại Hải Phòng với khoản đầu tư 80 triệu đô đã khiến cho mạng xã hội Weibo tranh cãi kịch liệt.

Hôm bữa, Xiaomi bất ngờ công bố họ sẽ đẩy mạnh dây chuyền sản xuất tại nước ngoài, bằng việc đầu tư một khoản trị giá 80 triệu đô la Mỹ cho một nhà máy rộng 200,000 mét vuông tại Việt Nam. Họ cũng uỷ thác cho một công ty công nghệ tại Hong Kong là DBG Technology với trách nhiệm gia công và sản xuất điện thoại mang thương hiệu Xiaomi và "Made In Vietnam" nhằm tiến đánh thị trường chủ lực Đông Nam Á. Trước đó, Samsung đã đóng cửa nhà máy sản xuất smartphone và linh kiện điện tử cuối cùng của họ tại Trung Quốc, Apple cũng dịch chuyển các dây chuyền sản xuất AirPods, HomePod Mini, iPad và Macbook sang Việt Nam theo cơ cấu của Luxshare; hay Google cũng đang thử nghiệm và tiến tới chuyển dịch hoàn toàn dây chuyền sản xuất Pixel 7 sang Việt Nam. Những thông tin này gây ra phản ứng trái chiều trong cộng đồng mạng Trung Quốc, đặc biệt chính là tin Xiaomi sang Việt Nam xây nhà máy. Vậy điều gì khiến cho các hãng công nghệ "nối gót" nhau rời khỏi Trung Quốc để chuyển sang Việt Nam nhanh chóng tới vậy? 

AirPods 3 được sản xuất tại Việt Nam thay vì Trung Quốc!

Nhà máy lớn nhất thế giới của Tesla tại Trung Quốc đang trở thành vấn đề lớn nhất của Tesla vì chính sách Zero COVID của chính phủ Trung Quốc

Hiện tại nguồn gốc của đại dịch COVID-19 vẫn đang gây tranh cãi rất lớn, nhưng không thể phủ nhận rằng Vũ Hán chính là nơi khởi phát của đại dịch đã làm chậm sự tiến bộ của cả thế giới và đưa thế giới trở lại với thời ki tiền suy thoái sau cả thập kỉ tăng trưởng tiến bộ. Và sau 3 năm đương đầu với đại dịch COVID-19, khi cả thế giới đã bắt đầu với trạng thái "bình thường mới" thì tại Trung Quốc, chính phủ của ông Tập vẫn chưa gỡ bỏ hàng rào phong toả cực kì chặt chẽ từ những nơi đô thị lớn tới những khu vực nhà máy sản xuất, nơi mà vốn được coi là "niềm tự hào" của chính họ để tập trung cho chính sách Zero COVID vốn đã là một trong những hình mẫu chống dịch của khu vực châu Á, nhưng đã trở nên lỗi thời ở thời điểm hiện tại. Tesla của tỷ phú Elon Musk đang cho thấy những tín hiệu khó khăn đáng kể sau những màn đầu tư khổng lồ tại Trung Quốc. 

Những chính sách phong toả Zero COVID đang ảnh hưởng tới việc sản xuất của họ. Không chỉ có thế, ngay tại Việt Nam tầm nửa đầu năm nay, việc Trung Quốc vẫn duy trì chính sách Không COVID cũng đã ảnh hưởng tới ngành Logistics đến mức lớn như thế nào, khi hàng hoá của mọi người khi đặt quốc tế từ Trung Quốc phải tính bằng tháng, và cũng như việc xuất nhập khẩu đồ dùng và thực phẩm sang Trung Quốc cũng bị ảnh hưởng, thậm chí còn bị chặn đứng. Đối với những người kinh doanh nhỏ lẻ còn gặp khó khăn tới vậy, thì chúng ta chắc khỏi phải bàn sự lo lắng của các công ty, đặc biệt là những công ty công nghệ và gia công công nghệ tại Trung Quốc và Đài Loan nó sẽ lớn như thế nào về vấn đề logistic. Bởi vì nếu như khâu vận chuyển gặp vấn đề, thì sản phẩm sẽ không thể nào sản xuất và rời nhà máy đúng hạn, việc đến tay người tiêu dùng cũng bị ảnh hưởng bởi sự chậm trễ, và gây thiệt hại rất lớn đối với các hãng công nghệ lớn. 

Điển hình như Apple, chúng ta chắc khỏi phải bàn về vấn đề đó, khi những chiếc iPhone đến tay người dùng muộn hơn hẳn mọi năm, và thậm chí, Apple cũng phải làm mọi cách để giảm thiểu thiệt hại. Hay như vừa rồi Apple cũng phải cắt giảm số lượng lớn iPhone 14 vốn còn chưa ra mắt, bởi vì hiện tại đang có một cuộc khủng hoảng trầm trọng của ngành công nghiệp gia công, vì chính sách Zero COVID của Trung Quốc, công nhân bị hạn chế số lượng trong nhà máy, dẫn tới việc sản xuất diễn ra chậm hơn rất nhiều. Điều đó còn cho thấy... 

Sự lệ thuộc quá lớn của các hãng công nghệ vào Trung Quốc lộ ra những điểm yếu của chính nó.

Nhà máy sản xuất smartphone lớn nhất thế giới tại Ấn Độ của Samsung, cho thấy Việt Nam không phải là cái tên duy nhất...

Thực ra, Việt Nam không phải là cái tên duy nhất mà các OEM và ODM nhắm tới, mà thực ra mục tiêu chính của họ là thị trường Ấn Độ. Cả hai đều có ưu điểm là chi phí người lao động có trình độ cao tương đối rẻ, có sự hỗ trợ của chính phủ, thế nhưng, vị trí địa chính trị của Việt Nam khiến cho nó trở nên đáng chú ý hơn rất nhiều. Cả hai nước đều giáp với Trung Quốc, nhưng việc dịch chuyển sang Việt Nam thuận lợi hơn rất nhiều do Việt Nam rất gần với các trung tâm công nghệ lớn của Trung Quốc, đặc biệt là Thâm Quyến, được coi là thủ phủ công nghệ lớn của Trung Quốc, khiến cho các OEM và ODM tiết kiệm chi phí hơn rất nhiều so với việc chuyển sang Ấn Độ, gần như là đầu tư lại từ đầu nên chỉ phù hợp với các OEM và ODM lớn như Samsung hay liên minh Foxconn/Apple, trong khi đó, vị trí địa lí thuận lợi, đồng thời địa chính trị quan trọng như là điểm trung chuyển từ Thái Bình Dương sang Ấn Độ Dương, tình hình chính trị ổn định nhờ chính sách ngoại giao mềm mỏng và trung lập, và việc ưu đãi thuế quan của chính phủ đổi lại tạo ra công ăn việc làm cho người dân, thúc đẩy lao động có tay nghề trình độ cao, vô hình chung đã tạo nên sự ăn khớp giữa mục tiêu của chính phủ và các tập đoàn công nghệ lớn. 

Chưa kể, không chỉ chính phủ mà ngay cả các tập đoàn công nghệ lớn ở Việt Nam cũng rất ủng hộ sự tiến công của công ty nước ngoài sang Việt Nam. Ông Phạm Nhật Vượng, chủ tịch tập đoàn Vingroup, đã mong muốn được hợp tác để xây dựng nhà máy đúc chip đầu tiên ở Việt Nam, một điều chưa từng có và nhiều người còn cảm thấy khó tin ở một đất nước mà mới chỉ 50 năm trước vẫn còn đang chìm trong bom đạn và khói lửa, mắc kẹt trong bàn cờ địa chính trị của các nước lớn và ảnh hưởng từ Chiến tranh Lạnh. 

Tương lai rạng rỡ, nhưng điều gì sẽ đến tiếp theo?