[Chia sẻ] Đôi điều về dual-channel RAM laptop: Vai trò ra sao, có thực sự cần thiết,...

2 năm trước

Cập nhật 2 năm trước

Dual-channel RAM đến nay cũng không còn mới nữa, nhưng vì nhiều anh em hiện tại vẫn thắc mắc về khái niệm này nên là tại sao không cùng nhắc lại một chút nhỉ?

Dual-channel RAM, hay “RAM kênh đôi", chắc hẳn là cụm từ mà nếu tìm hiểu về laptop thì anh em cũng nghe qua ít nhất một lần rồi. Cũng dễ hiểu thôi vì trước giờ, dual-channel vẫn luôn được nhắc đến không cách này thì cách khác, dù trên thực tế nó đã phổ biến trong vài ba năm trở lại rồi. Có khi là trong những bài viết chuyên sâu, đôi lúc lại ở những video review sản phẩm, hay nhiều nhất là từ những người tư vấn chúng ta mua laptop như bạn bè, nhân viên cửa hàng, v.v..

Và với việc vẫn còn nhiều anh em thắc mắc với ThinkView về vấn đề này, có lẽ chúng ta cũng nên cùng nhau nhắc lại đôi điều về dual-channel RAM xem sao. Đặc biệt là khi vai trò của khái niệm này lại một lần nữa được đẩy cao, ít nhất là với những công nghệ mới ra trên laptop lúc này. Dual-channel RAM là gì? Vai trò ra sao? Có thực sự cần thiết? Hãy cùng tìm hiểu với mình ngay bây giờ nhé.

Dual-channel RAM là gì?

Về định nghĩa của Dual-channel RAM thì thực ra, nó đã thể hiện ngay từ cái tên rồi. Dual-channel RAM, hay “RAM kênh đôi” như ta thường nói với nhau, chỉ việc anh em lắp hoặc có sẵn hai thanh RAM trên cùng mainboard và để chúng chạy song song, vậy thôi.

Những trường hợp nào thì là dual-channel RAM?

Về cơ bản, dual-channel RAM trên laptop sẽ xuất hiện theo vài cách khác nhau. Có thể đó sẽ là 1 thanh hàn chết - 1 thanh lắp rời, cả 2 thanh hàn chết hay cả 2 thanh lắp rời, v.v. Đại loại vậy, miễn sao chúng ta có 2 luồng dữ liệu chạy cùng nhau là ổn rồi. Ngày xưa thì laptop vẫn dày bản, dual-channel sẽ xuất hiện dưới dạng hai thanh tháo lắp là nhiều. Giờ đây thì chúng ta có RAM hàn chết, nhiều nhất là trên ultrabook để tối ưu về độ mỏng.

Một mainboard sử dụng RAM hàn chết (đánh dấu màu cam)

Tất nhiên là để chạy dual-channel được thì 2 thanh RAM sẽ cần cùng loại: DDR3 đi với DDR3, DDR4 đi với DDR4,.. kiểu vậy. Cùng dung lượng với độ trễ nữa thì càng tuyệt. Nói chung cách chọn RAM thì anh em tham khảo bài viết lần trước nhé, mình đã nói khá chi tiết rồi.

Tuy nhiên đôi lúc, chúng ta sẽ thấy những mẫu laptop hiển thị có tới 4-8 slot RAM - như ngay hôm trước thì là chiếc X1 Nano. Vậy có phải chúng đang chạy ở cấu hình RAM cao hơn? Câu trả lời là không. Thực ra chạy bao nhiêu kênh vẫn là CPU quyết định, và trên laptop đến giờ thì con số này tối đa vẫn dừng ở hai - bất luận CPU đó mạnh yếu cỡ nào. Vậy nên thay vì chạy triple-channel (kênh ba) hay quad-channel (kênh bốn), tất cả sẽ dừng ở dual-channel mà thôi.

Cách kiểm tra cấu hình RAM

Để kiểm tra xem laptop của đang chạy cấu hình RAM gì, anh em hiện cũng có thể dùng khá nhiều cách. Ví dụ như Task Manager chẳng hạn, đổi sang Performance > Memory, xem tình trạng slot RAM rồi hình dung ra cấu hình. Hay như mình thì dùng phần mềm thứ ba như CPU-Z, ở tab Memory là sẽ hiện hẳn tình trạng kênh luôn. Chạy kênh đơn thì hiện Single, kênh đôi thì là Double / Dual, rõ ràng rành mạch. Anh em nào biết thêm cách khác thì đừng ngại bình luận phía dưới nhé.

Lợi ích của Dual-channel RAM

Dual-channel RAM có lợi ra sao trên lý thuyết?: Với dual-channel, lợi ích lớn nhất của nó sẽ xoay quanh việc nới rộng băng thông RAM - từ 64-bit của single-channel lên thánh 128-bit, giúp dữ liệu trên RAM có thể được trao đổi nhanh hơn theo cả hai chiều với các phần cứng khác như CPU. Nhờ vậy nên hiệu suất của anh em với ở nhiều tác vụ sẽ được cải thiện, ít nhiều ra sao thì lát nữa thử nghiệm mình sẽ kiểm tra cùng anh em.

Về cơ bản, câu chuyện lợi ích của dual-channel RAM trên desktop và laptop là tương đồngVà để hiểu hơn về khác biệt mà dual-channel RAM đem lại so với single-channel RAM, anh em hãy thử liên tưởng đến việc tính tiền ở siêu thị. Nếu quá đông khách mà chỉ có một quầy thu ngân; hàng chờ thanh toán ắt sẽ kéo dài, tốn nhiều thời gian. Còn nếu có nhiều quầy hoạt động cùng lúc, chúng ta sẽ có thể chia bớt khách ra để giải quyết nhanh hơn.

RAM cũng vậy, nhiều kênh chạy một lúc thì dữ liệu sẽ được chia ra để truyền tải, tiết kiệm đáng kể thời gian so với chỉ một kênh. Với triple-channel hay quad-channel trên desktop thì cũng tương tự.

Với các sản phẩm thuộc thế hệ mới (Ryzen 4000, Intel 10th tới nay), dual-channel RAM quan trọng ra sao?

Bên cạnh những lợi ích chung cho các hệ thống cũ thì ở thời điểm hiện tại, RAM kênh đôi còn đóng vai trò quan trọng trong một số hệ thống mới ra. Ví dụ điển hình nhất sẽ là một bộ đôi có lẽ cũng không còn xa lạ: Intel 11th Gen + Intel Iris Xe Graphics. Về bản chất thì để phát huy tối đa sức mạnh, Iris Xe Graphics sẽ cần hoạt động trong một hệ thống có RAM kênh đôi. Chính vì vậy nên với một số laptop Intel 11th Gen chạy RAM kênh đơn, nó sẽ không được dán tem Xe Graphics dù có thực sự sở hữu nhân đồ hoạ kiểu này bên trong đi nữa. Chúng thường sẽ xuất hiện dưới một số cái tên dạng Iris hay UHD, trong khi vẫn giữ nguyên bản chất và điều kiện cần như vậy.

Intel Iris Xe Graphics sẽ chỉ có thể "cháy" hết mình với dual-channel RAM.Với những sản phẩm như thế, có khả năng chúng vẫn sẽ cho lắp thêm RAM hoặc là hàn chết hẳn. Nếu lắp thêm được RAM thì sẽ là rất tốt. Việc nâng cấp RAM đôi cũng có thể áp dụng với những máy có nhân đồ hoạ AMD Radeon Graphics, xét đến việc câu chuyện của iGPU đội Đỏ cũng gần tương tự.

Trên thực tế, dual-channel RAM có ích thế nào?

Trên lý thuyết, RAM có nhiều kênh thường sẽ phục vụ tốt nhất cho CPU - vốn thường xuyên lấy dữ liệu từ RAM để tránh chênh lệch tốc độ truy xuất. Với nhiều luồng, nhiều dữ liệu sẽ được truyền tải hơn từ RAM để CPU xử lý, giúp công việc của anh em được hoàn thành nhanh chóng. Vì vậy nên các tác vụ hưởng lợi nhất thường sẽ là những thứ cần nhiều sức mạnh CPU (Render video, export ảnh, v.v.).

Để test thực tế giữa dual-channel RAM và single-channel RAM, mình sẽ thử nghiệm lần lượt các tác vụ trên chiếc Dell Inspirion 5505 này. Tất cả bài thử đều sẽ được làm hai lần: Một khi máy chạy 8GB single-channel, và một khi máy chạy hai thanh 4GB dual-channel. Mức bus của các thanh đều là 3200MHz, tương đương mặc định của máy.

Sản phẩm thử nghiệm: Dell Inspirion 5505

Cấu hình thử nghiệm: APU AMD Ryzen 5 4500U 6C/6T, 8GB RAM DDR4 3200MHz, 256GB SSD NVMe, card đồ hoạ AMD Radeon Graphics.

Chuyển qua test về gaming, khác biệt cũng được thể hiện rất rõ với việc Dell Inspirion 5505 sử dụng nhân đồ hoạ AMD Radeon Graphics - cũng thuộc trường hợp mà mình đề cập bên trên. Cả về lượng FPS lẫn mức độ ổn định, dual-channel RAM đều làm tốt hơn hẳn. Anh em nào mà mua những mẫu ultrabook mới ra, không card rời mà thích chơi game hẳn sẽ rất thích điều này. Tất nhiên là tuỳ loại nhân đồ hoạ mà anh em vẫn cần phải cân chỉnh lại thiết lập cho hợp lý.

Nhưng nếu laptop của anh em được trang bị card đồ hoạ rời, thường lúc này áp lực sẽ dồn vào card đồ hoạ và VRAM của nó nhiều hơn là nhân đồ hoạ tích hợp. Vậy nên dù single-channel hay dual-channel RAM thì mức chênh FPS cũng sẽ là không nhiều, đôi khi là rất ít. Nhưng nếu nhìn vào biểu đồ ổn định khung hình, các lần thử với dual-channel lại có xu hướng ổn định hơn so với single-channel. Dù không nhiều, nhưng lợi điểm thì vẫn là lợi điểm thôi.

Khi nào dual-channel RAM thực sự cần thiết? Laptop single-channel có phải là không tốt?

Mặc dù chênh lệch cho ra không phải lúc nào cũng quá lớn, nhưng dual-channel RAM nhìn chung vẫn giúp phần cứng laptop thể hiện tích cực hơn trong các bài test kể trên. Vậy nên nếu được trợ giúp bởi dual-channel RAM thì anh em sẽ được hưởng lợi từ gần như ở mọi tác vụ tường ngày (làm việc cơ bản, nâng cao, giải trí, v.v..). Có lúc lợi thế đó sẽ nằm ở tốc độ xử lý, nhưng cũng có lúc nó sẽ lại là sự ổn định khi sử dụng thời gian dài.

Nhưng lật lại vấn đề một chút thì, liệu các mẫu laptop sử dụng single-channel sẽ là không tốt? Không hẳn nhé. Đơn cử như một số sản phẩm gaming chất lượng (VD: Lenovo Legion 5 bản 8GB RAM) vẫn tự tin để single-channel, và cách biệt với dual-channel thì như mình đã chia sẻ - không thực sự đáng kể để chúng ta bận tâm nhiều. Nhưng thường thì anh em mua laptop gaming hiệu năng cao sẽ không chỉ thuần chơi game, vậy nên các sản phẩm như vậy thường sẽ có một khe RAM trống để chúng ta nâng cấp / thay đổi qua dual-channel để phục vụ công việc.

Tạm kết

Và đó là những gì mình muốn chia sẻ về dual-channel RAM trên laptop - một vấn đề không mới, nhưng vẫn nhận được nhiều thắc mắc tới tận hôm nay. Dù ngày nay đã khá dễ dàng RAM kênh đôi tiếp cận tới người dùng rồi, nhưng biết thêm một chút về nó mình nghĩ vẫn sẽ là không thừa chút nào. Vừa là để thêm hiểu chiếc laptop anh em đang có, mà cũng giúp tránh được một số hiểu lầm không đáng có việc chọn mua, sửa chữa,... được dễ dàng hơn.

Về những chia sẻ tổng thể hơn liên quan đến nâng cấp RAM, anh em có thể đọc bài viết đầu tiên của mình tại đây nhé. Anh em còn biết những gì về dual-channel RAM mà mình chưa đề cập không? Đừng ngại để lại bình luận phía dưới đề mình và anh em khác cùng học hỏi nhé.