Tương lai của Chia coin

• Liệu đây có phải tín hiệu đáng mừng cho người dùng trước nỗi lo “khát ổ cứng”?
• Âm mưu của Apple đằng sau việc cố gắng bảo vệ người dùng khỏi sự theo dõi?

Chia coin – một loại tiền ảo mới xuất hiện có nguồn gốc từ Trung Quốc. Chia coin hiện nay đang tạo ra một sốt lớn về loại tiền ảo không sử dụng GPU, thân thiện với môi trường nhờ cơ chế khai thác bằng việc chia sẻ không gian lưu trữ. Mặc dù tồn tại chưa được bao lâu, thế nhưng đã có rất nhiều những vấn đề xảy ra xoay quanh loại tiền ảo này, đặc biệt là làn sóng trong ngành công nghiệp lưu trữ.

Chia coin sẽ trở thành chủ đề bàn luận vô cùng sôi nổi trong thời gian tới, khi mà đồng tiền này đã bắt đầu trở nên phổ biến trên nhiều quốc gia, giá trị bắt đầu tăng cao, và thị trường linh kiện cũng đã bước đầu bị ảnh hưởng.

Dù mới chỉ lên sàn giao dịch được một tuần, thế nhưng giá trị của nó đã đạt xấp xỉ trên 1000 USD. Đây là một con số rất ấn tượng, ngang bằng với đợt bùng nổ giá trị của đồng ETH vào năm 2018. Cách đây hơn 3 năm, Chia đã huy động được 3,395 triệu USD tổng số vốn đầu tư, điều này cũng đã chứng tỏ sự quan tâm rất lớn của giới đào coin đối với một đồng tiền ảo đầy tiềm năng này. Chia coin được quan tâm nhiều như hiện nay lý do chính không phải là giá trị nó mang lại, mà là sức ảnh hưởng của nó tới thị trường ổ cứng, vậy cụ thể là như thế nào?

Cơ chế khai thác của Chia coin

Chia coin không sử dụng thuật toán Proof of Work để bảo mật blockchain mà thay vào đó là sử dụng Proof of Space and Time (PoST). Thay vì khai thác dựa trên sức mạnh xử lý tính toán, Chia chỉ yêu cầu người dùng phân bổ không gian lưu trữ có sẵn của hệ thống, mà ở đây chính là dung lượng trống của ổ lưu trữ (HDD/SSD). 

Để bắt đầu khai thác Chia coin, người dùng cần cài đặt phần mềm của nó, phần mềm này có sẵn cho Windows, MacOS và cả Linux. Cần phải đảm bảo rằng ổ cứng của bạn có khoảng trống tối thiểu 250GB. Tất nhiên không ai chỉ dùng 250GB để đào coin cả. 

Thường những hệ thống đào Chia chuyên nghiệp, tổng số không gian lưu trữ của họ có thể đếm bằng trăm nghìn TB. Nói nôm na, người đào Chia cần gieo những hạt giống trên những mảnh đất được gọi là các “plot”. Khi các plot này khớp với các mã blockchain được tạo ra trên hệ thống thì nó sẽ là một “block Chia”. Bạn có thể tùy chỉnh số lượng plots tùy thuộc vào dung lượng ổ đĩa trống trên SSD của mình vì mỗi plot cần 250 GiB để hoàn thành. Khi mỗi block Chia được giải, bạn sẽ nhận được 2 XCH (đơn vị của đồng Chia). 

Để tạo ra plots, ngoài ổ cứng ra thì hệ thống sẽ còn tiêu tốn cả RAM, CPU. Chính vì vậy, một hệ thống với CPU nhiều luồng và dung lượng RAM lớn sẽ là một lợi thế vô cùng lớn để có thể đẩy nhanh quá trình tạo plots và rút ngắn quá trình đào Chia. Trong quá trình khai thác, cần hạn chế tối đa sự gián đoạn. Vì vậy cần đảm bảo hệ thống đã được đặt về chế độ Never sleep. 

Những tiềm năng của Chia coin

Với đà tăng trưởng hiện tại của Chia coin, dù không dự đoán được chiều đi của biểu đồ giá trị, thế nhưng rõ ràng chúng ta cũng thấy được một số những tiềm năng của nó, ít nhất là so với việc khai thác Bitcoin hay Ethereum.

Trước hết là tính thân thiện so với các loại tiền điện thử khác hiện có trên thị trường. Do cơ chế khai thác không tiêu tốn quá nhiều điện năng, những người đào Chia coin có thể tiết kiệm năng lượng hơn, giảm đi được một khoản chi phí phát sinh (tiền điện). Vấn đề lớn nhất đối với việc khai thác tiền ảo đó chính là bảo vệ môi trường. Vì vậy chắc chắn với tiềm năng này, Chia coin sẽ nhận được sự ủng hộ của đông đảo những “coin thủ yêu môi trường”.

Bên cạnh đó, chi phí đầu vào để khai thác Chia coin cũng ít hơn, bởi giá bán của ổ cứng khá rẻ, không đắt đỏ như GPU (hoặc là chưa đến thời điểm mà nó đắt). Với một chiếc ổ cứng 10TB (khoảng 6 triệu đồng), số block tối đa người dùng có thể kiếm được là 91 block. Làm một phép tính đơn giản, cứ mỗi 3 tháng chúng ta sẽ thu về được 1 block, cứ mỗi 1 block chúng ta sẽ kiếm được 2 XCH. Trừ hao tuổi thọ của ổ cứng khi khai thác, giả dụ như chiếc ổ cứng 10TB có thể tồn tại trong khoảng gần 2 năm, tương đương sẽ thu được 8 block. Giá trị một đồng Chia coin hiện tại là 1,408.77 USD. Vậy thì với chi phí đầu vào 6 triệu, sau 2 năm ta có thể thu được 260 triệu đồng. 

Đó là ví dụ cho một người đào Chia nghiệp dư tại nhà, và với những dân đào thực thụ thì không ai lại đi trang bị hệ thống chỉ với 1 chiếc ổ cứng cả. Với hàng chục, thậm chí là hàng trăm con ổ cứng tham gia vào quá trình khai thác cùng một lúc, thời gian để giành được 1 block sẽ không tính bằng tháng nữa mà sẽ tính bằng ngày, thậm chí là bằng tiếng. 

Với những nguồn lợi trước mắt như vậy, sẽ không quá bất ngờ nếu như trong tương lai người ta đổ xô đi đào Chia coin. Thế nhưng chờ đã, liệu có ai ngờ tới được những hệ lụy của nó hay chưa? 

Lợi nhuận cao, hệ lụy không hề nhỏ

Chia coin sử dụng phương thức khai thác không tiêu tốn quá nhiều điện năng, bạn nghĩ liệu nó sẽ bảo vệ môi trường tốt chứ? Thật ra là không hẳn. Các thử nghiệm cho thấy, việc sử dụng SSD cho việc khai thác Chia coin làm cho tuổi thọ của nó bị giảm đi đáng kể. Thực tế một chiếc SSD 512GB chỉ sống sót trong vòng 40 ngày, sau khoảng thời gian đó, thiết bị lưu trữ của nó sẽ “chết” hẳn và không thể tái sử dụng. Đối với HDD, vẫn chưa có số liệu chứng minh cụ thể. Thế nhưng với cường độ làm việc mạnh như vậy, thì bất cứ chiếc ổ cứng nào cũng sẽ nhanh “ngỏm” mà thôi. Vậy thì cứ sau một thời gian ngắn, các hệ thống khai thác sẽ phải thay mới ổ cứng, và lượng rác thải điện tử bị thải ra môi trường cũng sẽ rất nhiều. 

Ngoài việc ảnh hưởng tới môi trường không kém cạnh Bitcoin hay Ethereum, thì chi phí vận hành và bảo trì hệ thống của Chia coin cũng gặp nhiều bất cập. Khi ổ cứng làm việc với cường độ cao, đồng nghĩa với việc nó có thể quay ra chết bất cứ lúc nào. Điều này đòi hỏi các thợ đào phải liên tục thay mới thiết bị, chuẩn bị sẵn thiết bị dự trữ để có thể thay thế nhằm tránh ảnh hưởng đến hệ thống. 

Và cuối cùng thì ai mới là người nhận lấy hệ quả từ việc bùng nổ khai thác chia coin? Vâng, chính xác là người dùng. 

Với nhu cầu sử dụng nhiều – dự trữ nhiều, lượng ổ cứng trên thị trường rồi cũng sẽ bay hơi nhanh chóng, và kịch bản sẽ được lặp y hệt như những gì đang diễn ra đối với thị trường GPU. Toàn bộ SSD/HDD còn sót lại trên thị trường rồi cũng sẽ bị vơ vét hết, và khi cung giữ nguyên còn cầu thì tăng cao đột biến, chắc chắn mức giá bán ra cũng sẽ bị hét cao ngất ngưởng. 

Lúc này, người dùng sẽ không còn hàng để mua, nếu có thì mức giá cũng không hề dễ chịu gì. Ngay thời điểm hiện tại nhiều chuỗi bán lẻ và các trang thương mại điện tử tại Trung Quốc cũng đã ghi nhận hết hàng ổ cứng, giá bán của SSD cũng đã tăng từ 5 -7 lần so với ngày thường. Mặc dù Việt Nam vẫn chưa chịu ảnh hưởng bởi cơn sốt ổ cứng này, nhưng không lâu nữa đâu, bởi các hội nhóm tư vấn và hướng dẫn khai thác Chia coin đã bắt đầu mọc lên như nấm. Các mô hình, hệ thống khai thác Chia coin rồi cũng sẽ sớm phổ biến tại Việt Nam. Nguồn cung dự trữ cũng sẽ sớm cạn kiệt. Không những thế, các thiết bị công nghệ có sử dụng ổ cứng như PC, Laptop cũng từ đó mà ảnh hưởng theo. Nhà sản xuất không đủ linh kiện để lắp ráp, thì sản phẩm cũng không có đủ để tung ra thị trường. 

Vốn dĩ đại dịch COVID đã ập đến làm cảnh trở quá trình sản xuất linh kiện của toàn thế giới, và với sự góp mặt của các phương thức đào tiền ảo cùng những giá trị hấp dẫn mà nó mang lại, thật không dám tưởng tượng đám mây đen u ám này sẽ ở lại với người dùng cho tới bao giờ. 

Tương lai đồng Chia sẽ như thế nào?

Vậy thì rõ ràng không chỉ mình Chia coin, mà bất cứ đồng tiền ảo nào được sinh ra cũng sẽ có mặt lợi và mặt hại. Thế giới ngày nay luôn có nhu cầu về thanh toán trực tiếp không qua trung gian, và các loại tiền ảo đáp ứng được điều này. Ngày càng có nhiều quốc gia chấp nhận cho thanh toán bằng tiền ảo, tiền điện tử trong mua bán hàng hóa. Ngược lại thì có những quốc gia vì những vấn đề an ninh và bảo mật và các vấn đề khác liên quan, vẫn tiếp tục cấm vận lưu thông các loại tiền này, trong đó có Việt Nam. 

Chia coin có phương thức khai thác khá đơn giảm, không đòi hỏi cấu hình phần cứng cao, vì vậy bất kỳ ai cũng có thể tiếp cận được loại hình khai thác này. Chính bởi sự đơn giản trong cách vận hành và lợi nhuận khổng lồ, Chia coin sẽ dễ dàng thu hút được nhiều người tham gia và đầu tư vào nó. 

Các nhà sản xuất đã và đang sản xuất những thiết bị lưu trữ chuyên dụng để đáp ứng cho nhu cầu khai thác, hạn chế được việc hỏng hóc do làm việc quá mức, ngoài ra cũng nhằm đảm bảo về nguồn cung thiết bị cho người dùng. 

Có thể thấy rõ được, nguồn lợi thu vào từ việc khai thác Chia là rất lớn, nhưng với một số nhược điểm như tỷ lệ hỏng hóc cao, thường xuyên phải thay thế linh kiện, tạo ra khối lượng lớn rác thải điện thử, và nguy hiểm hơn nữa là làm loạn lạc nền công nghiệp lưu trữ, thì không biết liệu Chia coin có phát triển được lâu dài hay không. Đó vẫn còn là một câu hỏi mở.